„Nie otrzymaliście przecież ducha niewoli…” Rz 8,15 1. Troska o wolność Jeśli weźmiemy pod uwagę potoczne znaczenie słowa „wolność”, to najczęściej (a może i zawsze?) spotykamy się z jej apologią. Mamy tu do czynienia ze zgłaszaniem roszczenia uniwersalistycznego wobec niej, i pominięciem rozważań o tym, o jaką wolność chodzi. Wolność przedstawia się jako pożądana wartość dla wszystkich ludzi, wszystkich miejsc i wszystkich czasów. Jednak to właśnie na jej obszarze człowiek z łatwością […]

25 października mija rok od dnia, w którym fala społecznego niezadowolenia z treści wydanego przez polski Trybunał Konstytucyjny wyroku w sprawie niekonstytucyjności aborcji przeprowadzanej z powodu wad genetycznych płodu przelała się nie tylko przez polskie ulice, ale też kościoły. W jednym z nich podczas sprawowanej niedzielnej Mszy świętej doszło do krótkiego, milczącego przemarszu z transparentami dwóch osób do przedniej części kościoła, aby zaprezentować wypisaną na nich treść wszystkim zgromadzonym na niedzielnej liturgii, zarówno […]

Wolność religijna jest własnością życia ludzkiego w społeczeństwie. Jest czymś, co dane jest człowiekowi z natury, a nie przez porozumienie społeczne, nie jest zależna od uznania rządzącego lub większości. Z tego powodu powinności moralne związane z wolnością religijną mają charakter naturalny, a zatem muszą być respektowane i chronione przez prawa cywilne. Najważniejszą z tych powinności moralnych jest ochrona przed przymusem w społeczeństwie, ponieważ każdy człowiek powinien móc oddać należną cześć Bogu. […]

Gdybyśmy spróbowali przyjrzeć się słowom zawartym w tytule tego tekstu – wolności i odpowiedzialności – to zapewne okazałoby się, że ich status jest całkiem różny. O ile bowiem wolność była i pozostaje pojęciem wysoko notowanym w obrębie kultury i języka, o tyle pojęcie odpowiedzialności nie zawsze dobrze się kojarzy. Również myśląc o sobie, mając na względzie naszą ludzką podmiotowość, skłonni jesteśmy ową podmiotowość wyróżniać raczej z uwagi na przysługującą […]

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, przyjęta 10 listopada 1948 r., zawiera w preambule następujące słowa: ponieważ brak poszanowania i pogarda dla praw człowieka doprowadziły do czynów barbarzyńskich, które wstrząsnęły sumieniem ludzkości, a nadejście świata, w którym istoty ludzkie będą korzystać z wolności słowa i wyznania oraz wolności od strachu i niedostatku, zostało ogłoszone jako najwyższy cel człowieka. Jak widać, wolność wyznania lub wolność religijna jest jedną z wolności, na których musi […]

Działalność Laboratorium Wolności Religijnej ma prowadzić do podniesienia poziomu świadomości społecznej w aspekcie istnienia, a wręcz obserwowanego nasilenia naruszeń wolności sumienia i religii oraz przestępczości na tle religijnym1. Jednym z działań statutowych projektu, mającym na celu zdiagnozowanie i rozpoznanie pełnej skali zjawiska naruszania wolności sumienia i wyznania w Polsce, jest prowadzenie internetowej aktywnej mapy monitoringu, przedstawiającej zgłoszone przypadki przestępstw oraz przejawów dyskryminacji na tle wyznaniowym. Dane o aktach naruszeń mających […]

Czy wolność jest łaską Boga, czy pułapką zastawioną przez diabła? Ks. Józef Tischner 1. Wolność i samowola Wśród wielu zaniedbań współczesnego wychowania i nauczania należy wskazać na wolę i zaniechania w jej formowaniu. Programy nauczania, wysiłki rodziców i nauczycieli często skierowane są tylko w stronę ćwiczenia intelektu i pamięci, i pomijają kształtowanie woli. Jednak zupełne pominięcie tego zadania i brak troski o „nasze chcenie” są nierzadko przyczyną kłopotów człowieka w życiu oraz prowadzą do zafałszowania samej […]

Raport Laboratorium Wolności Religijnej przedstawiający przypadki naruszenia prawa do wolności religijnej w Polsce w 2020 roku odnotowuje 134 przypadki czynów polegających na niszczeniu i znieważaniu miejsc kultu religijnego. Zachowania takie stanowiły 48% ogółu odnotowanych czynów przeciwko wolności religijnej (280). Według analogicznego raportu z 2019 roku było to 35 czynów, co stanowiło 49% odnotowanych przypadków (72). Występowanie tego zjawiska w wymiarze globalnym potwierdza również raport […]

Bo są i tacy, którzy w wolności cud Potrafią wmieszać swoich sprawek brud. M. Grechuta   Jeśli rację miał Schelling, twierdząc, że początkiem i końcem wszelkiej filozofii jest problem wolności, to być może właśnie to zagadnienie jest też doskonałą drogą do filozoficznych analiz współczesnej kultury. Wolność i uwolnienie filozofowie często umieszczali na swoich sztandarach. Jednak uwolnienie przez filozofię jest rzadkim zjawiskiem. Wynika to z jakości poszukiwanych przez nią prawd. Zmierza ona […]

Mogłoby się wydawać, że współczesna kultura bardzo ceni sobie wrażliwość na innych ludzi, wszak często to artyści wielu różnych sztuk byli tymi, którzy stawali w obronie krzywdzonych przez reżimy lub dyskryminowanych za swoje poglądy. Szczycimy się, że u progu XXI wieku wreszcie następuje moment oczywistego dla wszystkich prymatu szacunku nad pogardą czy nienawiścią. Złowrogi wpływ tych postaw był aż nadto widoczny w totalitaryzmach XX wieku, takich jak komunizm […]